Flee

Flee (film) เป็นภาพยนต์อนิเมชั่นสารคดีจากประเทศเดนมาร์ก ที่เล่าเรื่องราวอีกแง่มุมนึงของผู้ลี้ภัยครับ ตัวหนังเปิดตัวที่เทศกาล Sundance Film Festival 2021 และได้รับการเสนอชื่อ/กวาดรางวัลมากมายเลยครับ ตัวหนังเพิ่งเข้า Netflix ไม่นานนี้เอง

ภาพจาก imdb

Flee เป็นภาพยนต์สารคดีที่ถ่ายทอดในรูปแบบอนิเมชั่น+ภาพฟุตเทจจริงๆ เล่าเรื่องราวการลี้ภัยจากประเทศอัฟกานิสถานของ Amin Nawabi (นามสมมุติ) ที่กว่าจะหนีออกมาได้ก็ยากแล้ว แต่จะออกไปต่อยังประเทศปลายทางที่ปลอดภัยนั้นยากยิ่งกว่าอีกอีก การเดินเรื่องจะผ่านการสัมภาษณ์ Amin ในวัยหนุ่มซึ่งเขาลี้ภัยออกมาอยู่ประเทศเดนมาร์กสำเร็จแล้วครับ แต่นั่นก็แลกมาได้หลายอย่างที่สำคัญมากๆ เช่นกัน

• ปกติหนังเกี่ยวกับผู้ลี้ภัยนั้นจะเน้นหนักในเรื่องความเลวร้ายของสงครามหรือการปกครองอันกดขี่ของเผด็จการที่ตัวละครเอกต้องเจอ แล้วเรื่องก็จะเดินไปถึงตอนจบเมื่อตัวละครเราหาทางหนีออกนอกประเทศได้ (ยกตัวอย่าง The Breadwinner) แต่เรื่อง Flee นี้การหนีออกนอกประเทศได้เป็นแค่จุดเริ่มต้นของเรื่องครับ
• ในเรื่องนี้ Amin และครอบครัวหนีออกจากอัฟกานิสถานไปอยู่โซเวียตครับ ซึ่งชีวิตผู้อพยพในโซเวียต (ยุคคอมมิวนิสต์) นั้นก็โหดร้ายไม่แพ้กัน เนื้อเรื่องส่วนใหญ่คือความยากลำบากในการหนีออกจากโซเวียตโดยกว่าจะทำได้สำเร็จเขาต้องสูญเสียสิ่งสำคัญไป และเมื่อมาอยู่เดนมาร์กเขาก็ต้องใช้ชีวิตอย่างหวาดระแวงความลับเรื่องการหนีออกจากโซเวียตเขาจะแตกรึเปล่า เขาจะถูกส่งกลับมั้ยจนความกังวลนี้ส่งผลต่อทั้งตัวเขาเองและคนรอบข้าง
• หนังสารคดีเรื่องนี้สื่อชัดเจนว่าสำหรับผู้ลี้ภัยที่ถูกบังคับให้หนีออกนอกประเทศตัวเองแล้วนั้น ความยากลำบากมันไม่ได้จบแค่หนีออกจากประเทศตัวเองได้ แต่หลังจากนั้นก็มันก็แย่ไม่แพ้กันกว่าจะไปถึงประเทศปลายทางได้ ตอนอยู่ประเทศปลายทางถึงจะปลอดภัย แต่มันก็ไม่ความไม่สบายใจ ความกลัวแฝงอยู่เช่นกัน
• สิ่งที่น่าสนใจอีกอย่างคือ Amin นั้น LGBTQ+ ครับ ตัวหนังจึงมีเรื่องการเป็น LGBTQ+ ในสังคมมุสลิม (ที่อยู่อาศัยในสังคมตะวันตกอีกที) ยุคนั้นที่ยังไม่ยอมรับความหลากหลายทางเพศ เขาต้องปกปิดความเป็นตัวเอง เพื่อให้เข้ากับสังคมหรือครอบครัวได้ ดังนั้นสำหรับ Amin แล้ว สิ่งที่เขาต้องหนีมันไม่ใช่แค่จากภัยสงครามครับ
• หนังเรื่องนี้เดินเรื่องผ่านให้สัมภาษณ์ของ Amin สอดแทรกด้วยชีวิตปัจจุบันเขาของในเดนมาร์ก ภาพในเรื่องเป็นอนิเมชั่นแบบความละเอียดต่ำผสมภาพ video จริงๆ ของอัฟกานิสถานหรือโซเวียตในยุคนั้น เรื่องภาพกากเรื่องเฟรมเรตต่ำตอนแรกๆ ก็ขัดใจอยู่ แต่ดูๆ ไปมันทำให้รู้สึกว่ามันคือสารคดีคนจริงที่จงใจเป็นภาพการ์ตูนเพื่อปกปิดตัวตนของคนในเรื่อง ดูแล้วรู้สึกถึงความสมจริง กดดัน ดูแล้วติดพันและเอาใจช่วย Amin ครับ

ภาพจาก imdb

Flee เป็นสารคดีชั้นดีที่เล่าเรื่องราวผู้ลี้ภัยทางการเมืองในแง่มุมที่ผมก็ไม่เคยนึกมาก่อน เมื่อเราลองมองดูดีๆ จะพบว่าความโหดร้ายของสงคราม การกดขี่ของผู้นำเผด็จการนั้นในยุคนี้ก็ยังมีอยู่ และผู้คนยังต้องเดือดร้อนจากการถูกบังคับให้หนีจากบ้านเกิดตัวเอง ไม่ต่างจากสมัยของ Amin เลย