ขุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี

ขุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี การเมืองไทยภายใต้ระเบียบโลกของสหรัฐอเมริกา 2491-2500 เป็นหนังสือเล่มที่ 5 ในชุด “สยามพากษ์” เล่มแรกที่ผมอ่าน จะว่าไปมันคือหนังสือเล่มแรกของสำนักพิมพ์ฟ้าเดียวกันเล่มแรกที่ผมอ่านจบด้วย มิตรสหายท่านหนึ่งที่มีความคิดทางการเมืองค่อนข้างไปทางเดียวกับผมอ่านจบแล้วบอกผมว่า “สนุกกว่า Game of Thrones อีก” จะว่าไปแค่คำนำเสนอที่เขียนโดยอาจารย์ธงชัย วินิจจะกูลที่บอกว่ามีความพยายามจะเซ็นเซอร์วิทยานิพนธ์เรื่องนี้ก็การันตีความมันและความเข้มข้นของเนื้อหาเล่มนี้แล้วครับ (อ่านคำนำเสนอในได้ link ของสำนักพิมพ์)

ในปัจจุบันนี้เราอาจจะเคยได้ยินข่าวลือ คำพูดที่ว่าอเมริกาอยู่เบื้องหลังนักการเมืองไทยฝ่ายสนับสนุนประชาธิปไตย อยู่เบื้องหลังโน่นนั่นนี่ หนังสือเล่มนี้จะเล่าประวัติศาสตร์การเมืองไทยในอีกแง่มุมที่ว่าจริงๆ แล้วอเมริกานั้นอยู่เบื้องหลังการเมืองไทยมานานมากๆ แล้ว ตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่สองเลยด้วยซ้ำ ทั้งอยู่เบื้องหลัง, เป็นมันสมอง, คอย lobby ประเทศอื่นรอบข้างและให้ทั้งเงินกับอาวุธสนับสนุนทุกฝ่ายการเมือง (ย้ำว่า “ทุกฝ่าย”) แม้แต่ฝ่ายที่คุณไม่กล้าคิดไปถึงเพื่อวัตถุประสงค์เดียวคือให้ไทยเป็นป้อมปราการต่อต้านคอมมิวนิสต์ในภูมิภาคนี้

หนังสือเล่มนี้เล่าช่วงเวลาสั้นๆ ของประวัติศาสตร์ไทยในช่วงเวลาที่ยังมีการชิงอำนาจกันระหว่างหลายกลุ่มการเมืองซึ่งมีจุดมุ่งหมายในการพาประเทศไทยที่เพิ่งเกิดใหม่ไปในทิศทางต่างกันกันไม่ว่าจะกลุ่ม จอมพล ป., กลุ่มปรีดี, กลุ่มนิยมเจ้า, กลุ่มทหาร, ตำรวจหรือแม้กระทั่งในฝ่ายศักดินาเองก็มีการแข่งขันกันภายใน ทุกฝ่ายล้วนแสวงหาการสนับสนุนจากอเมริกาผู้เป็นมหาอำนาจใหม่ของโลกซึ่งกำลังทำสงครามเย็นกับโลกฝ่ายคอมมิวนิสต์อยู่และต้องการหาคนที่เข้มแข็งที่สุดที่จะทำตามแผนของพญาอินทรีได้

ณัฐพล ใจจริง (งานเก่าของเขาที่ผมเคยอ่านคือ อยากลืมกลับจำ) ผู้เขียนเรื่องนี้ค้นคว้าหาข้อมูลมาจากทั้งในไทยและอเมริกาเอง หนังสือเล่มนี้เป็นหนังสารเล่าประวัติศาสตร์การเมืองที่อ่านสนุก ลื่นไหลมากครับ แต่ละบทจะมีการเดินเรื่องสลับไปมาขอแต่ละกลุ่มร้อยเรียงกันไปอย่างดีพร้อมด้วยข้อมูลเชิงอรรถ ให้ความรู้สึกเหมือนอ่านนิยายหน่อยๆ แต่อัดแน่นด้วยข้อมูลเชิงลึกที่พร้อมจะทำให้โลกของคุณกลับหัว แค่บทแรกที่บอกว่าจริงๆ แล้ว ความเป็นไทยที่เราภูมิใจและสิ่งที่เราเชื่อมาเกินครึ่งชีวิตนั้นจริงๆ แล้วอเมริกาเป็นคนวางแผนเผยแพร่ “ความรู้ชุดนี้” เพื่อให้เกิด “สำนึกรักชาติ (ที่เพิ่งสร้าง) อันหนึ่งอันเดียวกัน” เพื่อที่จะได้เป็นศูนย์กลางของการต่อต้านอุดมการณ์สังคมนิยมที่กำลังแพร่หลายในย่านนี้ครับ (เห็นไหม แค่นี้ก็หัวระเบิดแล้ว)

หนังสือเล่มนี้อ่านแล้วเข้าใจเกมชิงอำนาจหักเหลี่ยมชิงไหวพริบระหว่างขั้วต่างๆ ในประวัติศาสตร์การเมืองไทยการจับมือเป็นพันธมิตรกัน การแทงข้างหลังกัน การปรับตัวเข้าหาหรือถอยห่างจากนโยบายของสหรัฐอเมริกาของแต่ละฝ่าย การกระทำสิ่งที่คุณไม่เชื่อว่าจะมีวันทำ ทุกเหตุการณ์ล้วนอยู่ในความรู้เห็นของอเมริกาไม่ว่าจะเป็นฑูต, รัฐมนตรีกระทรวงต่างประเทศหรือแม้กระทั่ง CIA (หลายเรื่องฑูตอังกฤษก็รู้ในฐานะ “เจ้ากึ่งอาณานิคมเก่า”)

หนังสือเล่มนี้ยังทำให้เราเห็นจุดเริ่มต้องของความคิดและองค์กรการเมืองที่ยังมีบทบาทมาถึงปัจจุบันไม่ว่าจะเป็นพรรคการเมืองที่เก่าแก่ที่สุดซึ่งตั้งขึ้นมาด้วยจุดมุ่งหมายเดียวคือทวงคืนอำนาจศักดินา (ส่วนประชาชนช่างหัวมัน), กลุ่ม 4 เสาเทเวศน์, กลุ่มราชครู, นามสกุลต่างๆ ที่คุ้นหู หรือความเชื่อว่าโลกยังอยู่ในสงครามเย็นระหว่างค่ายโลกเสรีกับคอมมิวนิสต์ เหตุการณ์ทุกอย่างเกิดขึ้นมา 60-70 ปีแล้วแต่ยังคุณณัฐพลบรรยายได้เห็นภาพชัดเจน เข้าใจง่าย ส่วนตัวผมว่าอ่านเข้าใจง่ายกว่าหนังสือประวัติศาสตร์ไทยร่วมสมัยเล่มอื่นๆ ของสำนักพิมพ์เดียวกันด้วยซ้ำ

ถ้าจะมีข้อติคงมีแค่ข้อเดียวคือครอบคลุมสั้นไปหน่อย ถึงจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์และฝ่ายศักดินาชนะเกมนี้แบบเบ็ดเสร็จก็จบล่ะ เลยทำให้หนังสือค่อนข้างสั้น (แม้ว่าจะดูเล่มหนา ยิ่งผมซื้อปกแข็งยิ่งหนาเข้าไปใหญ่) ถ้าเนื้อหายาวถึงช่วง 14 หรือ 6 ตุลาจะน่าสนใจมากขึ้นอีกครับ

ส่วนตัวแล้วเล่มนี้เป็นหนังสือประวัติศาสตร์นอกกระแสที่เล่าที่มาของเมืองไทยที่คุณรู้จักในอีกแง่มุมหนึ่งอย่างเป็นขั้นเป็นตอน มีข้อมูลประกอบชัดเจน และจะทำให้คุณได้มุมมองใหม่ๆ เกี่ยวกับการเมืองไทยทุกวันนี้ไม่มากก็น้อยครับ แนะนำเลย

หรืออาจเผาหนังสือทิ้งเลย เพราะอ่านแล้วโลกพังตั้งแต่บทแรกๆ ฮา